Tủ điều khiển bơm chữa cháy gồm những loại nào?

Phân loại tủ điều khiển bơm chữa cháy hiện nay

Tủ điều khiển bơm chữa cháy điện

Đây là loại tủ sử dụng nguồn điện lưới (AC) để cấp nguồn cho máy bơm, hoạt động khi có tín hiệu kích hoạt từ hệ thống PCCC. Tủ thường tích hợp rơ le, khởi động từ, bộ điều khiển dòng điện và thiết bị bảo vệ quá tải.

Ưu điểm:

• Vận hành ổn định khi nguồn điện đủ mạnh
• Dễ dàng bảo trì, thay thế linh kiện
• Chi phí đầu tư thấp hơn so với hệ diesel

Hạn chế:

• Phụ thuộc vào nguồn điện lưới
• Không thích hợp cho khu vực dễ cắt điện hoặc hệ thống PCCC cần hoạt động khi mất điện

Tủ điều khiển bơm chữa cháy diesel

Đây là loại tủ điều khiển dùng động cơ diesel để vận hành bơm chữa cháy, phù hợp với những nơi không ổn định về điện hoặc cần tính độc lập cao trong hệ thống chữa cháy.

Đặc điểm nổi bật:

• Hoạt động độc lập, không phụ thuộc điện lưới
• Thường tích hợp pin đề, cảm biến nhiệt độ nước và cảm biến áp suất dầu
• Có khả năng vận hành liên tục trong điều kiện khẩn cấp

Tình huống thực tế nên sử dụng:

• Kho bãi ngoài trời, nhà máy hóa chất, trạm bơm cấp nước nơi có nguy cơ mất điện đột ngột.

Tủ điều khiển bơm chữa cháy luân phiên

Đây là hệ thống tủ cho phép vận hành nhiều bơm theo chế độ thay phiên, nhằm tăng tuổi thọ bơm và duy trì áp lực nước ổn định.

Chức năng chính:

• Phân phối tải đều cho các bơm chính
• Tự động chuyển đổi khi một bơm gặp lỗi
• Có chế độ ưu tiên hoặc mặc định bơm khởi động đầu tiên

Lợi ích thực tế:

• Giảm hao mòn từng bơm
• Tiết kiệm chi phí bảo trì
• Thường dùng cho chung cư, trung tâm thương mại có quy mô lớn

Tủ điều khiển bơm chữa cháy kết hợp nhiều nguồn

Đây là tủ điều khiển tích hợp cả bơm điện và bơm diesel trong cùng hệ thống, đảm bảo hệ thống PCCC vẫn hoạt động ngay cả khi một nguồn gặp sự cố.

So sánh cấu hình tủ đơn và tủ kết hợp:

Khi nào nên chọn loại này:

• Khu công nghiệp, nhà máy sản xuất liên tục
• Công trình yêu cầu an toàn cao, như bệnh viện, sân bay

Các loại tủ điều khiển máy bơm chữa cháy theo tính năng vận hành

Tủ điều khiển bơm chữa cháy tự động hoàn toàn

Đây là loại tủ điều khiển có khả năng tự động khởi động và dừng máy bơm theo tín hiệu từ hệ thống báo cháy hoặc cảm biến áp lực.

Tính năng nổi bật:

• Tự động vận hành khi có cháy
• Không cần người trực
• Có thể cài đặt độ trễ thời gian và ngưỡng áp lực

Lợi ích sử dụng:

• Phản ứng nhanh khi có sự cố
• Tăng độ an toàn cho hệ thống

Tủ điều khiển bơm chữa cháy điều khiển bằng tay

Đây là dạng tủ đơn giản, chỉ vận hành khi người vận hành trực tiếp khởi động công tắc hoặc nút nhấn.

Phù hợp với:

• Khu vực nhỏ, ít nguy cơ cháy nổ
• Những hệ thống không yêu cầu tự động hóa

Cảnh báo thường gặp:
Nhiều công trình nhỏ lắp loại này nhưng không bố trí người trực vận hành khi xảy ra sự cố, dẫn đến hệ thống không khởi động kịp thời.

Tủ điều khiển bơm chữa cháy có tích hợp báo lỗi

Loại tủ này được tích hợp chức năng cảnh báo khi xảy ra các lỗi như: mất pha, quá dòng, mất tín hiệu, áp suất thấp,...

Danh sách lỗi phổ biến được tích hợp cảnh báo:

• Lỗi điện áp hoặc chập mạch
• Lỗi không đủ áp lực nước
• Lỗi động cơ không khởi động

Giá trị mang lại:

• Dễ kiểm soát sự cố
• Giảm thiểu rủi ro vận hành sai hoặc cháy giả

Tủ điều khiển bơm chữa cháy có lập trình PLC

Đây là tủ điều khiển hiện đại sử dụng bộ điều khiển PLC để lập trình logic vận hành thông minh.

Tại sao nên dùng PLC cho hệ thống chữa cháy?

• Dễ lập trình nhiều chế độ khác nhau (luân phiên, ưu tiên, khởi động chậm…)
• Kết nối dễ dàng với hệ thống giám sát từ xa như SCADA, BMS
• Độ ổn định cao, bảo trì dễ dàng

Tình huống áp dụng:

• Công trình cao cấp như trung tâm dữ liệu, cao ốc văn phòng hạng A, sân bay quốc tế

Tiêu chuẩn kỹ thuật của tủ điều khiển chữa cháy

Quy chuẩn kỹ thuật và chứng nhận bắt buộc

Tủ điều khiển bơm chữa cháy phải đáp ứng những quy chuẩn kỹ thuật nào?
Theo quy định tại QCVN 06:2022/BXD, hệ thống PCCC (bao gồm tủ điều khiển bơm) bắt buộc phải tuân thủ:

• TCVN 3890:2009: Phương tiện phòng cháy chữa cháy cho nhà và công trình
• TCVN 7336:2022: Hệ thống chữa cháy bằng nước – thiết kế và lắp đặt
• IEC 61439: Quy chuẩn kỹ thuật của tủ điện điều khiển và phân phối

Ngoài ra, các chứng nhận bắt buộc gồm:

• Chứng nhận hợp quy của Bộ Công an
• Giấy chứng nhận kiểm định PCCC cho thiết bị điện điều khiển hệ chữa cháy

Các tiêu chí đánh giá chất lượng tủ điều khiển

Khi lựa chọn hoặc kiểm tra chất lượng tủ điều khiển, cần dựa vào các tiêu chí kỹ thuật sau:

1. Vật liệu vỏ tủ:

• Phải là tôn mạ kẽm hoặc inox chống ăn mòn
• Sơn tĩnh điện đạt chuẩn IP54 trở lên

2. Thiết bị điện bên trong:

• Khởi động từ, rơ-le nhiệt đạt tiêu chuẩn Châu Âu hoặc Nhật
• Dây điện chịu nhiệt, đạt chuẩn chậm cháy

3. Bố trí và sơ đồ đấu nối:

• Gọn gàng, có đánh số rõ ràng, dễ bảo trì
• Có sơ đồ mạch điện kèm theo tủ

4. Khả năng chống nhiễu và bảo vệ:

• Tích hợp chống sét lan truyền
• Bảo vệ quá dòng, ngắn mạch, mất pha

Tư vấn chọn mua tủ điều khiển bơm chữa cháy

Cách lựa chọn tủ điều khiển theo công suất bơm

Bạn cần căn cứ vào dòng điện định mức và công suất máy bơm (thường tính theo HP hoặc kW) để chọn đúng tủ phù hợp. Thông thường:

Lưu ý: Nên chọn tủ có dòng chịu tải cao hơn ít nhất 20% để dự phòng.

Tư vấn chọn tủ theo loại công trình sử dụng

Tùy từng loại công trình, nên chọn tủ điều khiển khác nhau:

Quan trọng: Phải khảo sát hiện trường và hệ thống chữa cháy trước khi lựa chọn.

Lưu ý khi mua tủ điều khiển từ nhà cung cấp

Để tránh mua phải tủ kém chất lượng hoặc không đạt chuẩn, bạn cần kiểm tra:

• Giấy chứng nhận kiểm định PCCC và hợp quy
• Chế độ bảo hành rõ ràng, ít nhất 12 tháng
• Sơ đồ điện kèm theo và bảng linh kiện thay thế
• Hỗ trợ kỹ thuật sau bán hàng như lắp đặt, hướng dẫn sử dụng

Cảnh báo phổ biến:

• Nhiều nhà cung cấp bán tủ dựng từ linh kiện cũ, dễ chập cháy
• Không rõ nguồn gốc rơ-le, contactor – gây lỗi vận hành

Việc lựa chọn đúng loại tủ điều khiển không chỉ giúp hệ thống chữa cháy hoạt động hiệu quả mà còn góp phần đảm bảo an toàn cho cả công trình. Dù là kỹ sư thiết kế, đơn vị lắp đặt hay chủ đầu tư, bạn đều nên nắm vững các tiêu chí phân loại và tiêu chuẩn kỹ thuật để đưa ra quyết định phù hợp, bền vững và tuân thủ pháp lý.