Tủ điện chiếu sáng lấy điện từ đâu trong hệ thống điện tổng?

Tủ điện chiếu sáng lấy điện từ đâu

Lấy điện trực tiếp từ tủ điện tổng

Tủ điện chiếu sáng lấy điện từ đâu? Đây là câu hỏi phổ biến khi triển khai hệ thống chiếu sáng công cộng hoặc dân dụng. Trong phần lớn công trình thực tế, tủ điện chiếu sáng thường được lấy điện trực tiếp từ tủ điện tổng của khu vực.

Tủ điện tổng là nơi tập trung nguồn điện chính của cả tòa nhà hoặc khu vực, thường đặt gần trạm biến áp hoặc trong phòng kỹ thuật trung tâm. Tại đây, nguồn điện sẽ được chia tải, qua các aptomat bảo vệ, sau đó dẫn đến tủ điện chiếu sáng bằng hệ thống cáp riêng biệt. Phương án này giúp quản lý dòng điện dễ dàng, đồng thời kiểm soát mức tiêu thụ cho từng khu vực.

Đặc điểm nổi bật:

• Dễ triển khai khi tủ điện tổng ở gần
• Hạn chế thất thoát điện năng trong đường truyền
• Phù hợp với hệ thống chiếu sáng nhỏ hoặc trung bình

Lấy điện thông qua trạm biến áp phân phối

Trong các khu công nghiệp, đô thị mới hoặc khu dân cư lớn, tủ điện chiếu sáng thường lấy nguồn điện từ trạm biến áp phân phối. Lúc này, tủ điện chiếu sáng hoạt động như một tủ phân phối cấp 2, nhận điện trực tiếp từ máy biến áp trung thế sang hạ thế (thường là 380V/220V).

Phương án này được lựa chọn khi:

• Khoảng cách từ tủ điện tổng quá xa
• Cần điều khiển độc lập hệ thống chiếu sáng
• Muốn giảm áp lực tải cho tủ điện tổng

Việc lấy điện từ trạm biến áp yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt về:

• Cách ly và bảo vệ dòng điện
• Tiêu chuẩn cáp trung – hạ thế
• Thiết kế sơ đồ tủ điện chiếu sáng theo đúng tải trọng đèn

Cách nhận biết nguồn cấp của tủ điện

Dựa vào sơ đồ đấu nối trên tủ điện

Một trong những cách xác định tủ điện chiếu sáng lấy điện từ đâu là xem sơ đồ đấu nối gắn bên trong hoặc bên ngoài tủ. Sơ đồ này thể hiện rõ các nhánh dây:

• Nguồn vào (Input): thể hiện đường dây cấp điện đến tủ
• Nguồn ra (Output): thể hiện dây dẫn tới hệ thống đèn
• Thiết bị trung gian: cầu dao, MCB, khởi động từ…

Thông qua sơ đồ này, kỹ thuật viên có thể dễ dàng nhận biết nguồn cấp điện đến từ tủ tổng hay trạm biến áp.

Dựa vào hệ thống cáp cấp nguồn và cầu dao tổng

Nếu sơ đồ không còn rõ ràng, có thể kiểm tra dây nguồn chính đi vào tủ điện:

• Nếu cáp nguồn nhỏ, thường là lấy từ tủ điện tầng hoặc tủ tổng gần đó
• Nếu cáp nguồn lớn, có đi qua tủ trạm, nhiều khả năng tủ đang cấp điện từ máy biến áp

Ngoài ra, vị trí cầu dao tổng hoặc aptomat chính cũng cho thấy đường dẫn điện chính và giúp xác định nguồn điện đầu vào của tủ điện chiếu sáng.

Dựa vào vị trí đấu nối với hệ thống điện tổng

Một phương pháp thực tế khác là quan sát vị trí lắp đặt thực tế của tủ điện. Nếu tủ điện được đặt:

• Trong phòng kỹ thuật trung tâm: thường lấy điện từ tủ điện tổng
• Ở ngoài đường, công viên, khu dân cư: thường được nối từ trạm biến áp gần nhất

Việc đánh giá đúng vị trí cấp nguồn giúp tránh các lỗi như đấu nhầm pha, quá tải cục bộ hoặc sai nguồn cấp áp.

Tiêu chuẩn kỹ thuật khi cấp điện cho tủ điện chiếu sáng

Quy định về nguồn điện và cấp điện áp

Để tủ điện chiếu sáng vận hành ổn định, việc tuân thủ quy định về nguồn điện và cấp điện áp là điều bắt buộc. Theo TCVN 7447-7-714:2005, hệ thống chiếu sáng công cộng phải dùng điện áp định mức 220V hoặc 380V, tùy thuộc vào tổng tải và loại đèn sử dụng.

Một số tiêu chuẩn cơ bản bao gồm:

• Nguồn điện cấp phải phù hợp với công suất tiêu thụ thực tế
• Dòng điện phải ổn định, không dao động quá ±10%
• Dây dẫn phải chọn đúng tiết diện và chất liệu, đảm bảo truyền tải đủ dòng điện trong thời gian dài

Nếu cấp điện áp sai tiêu chuẩn, hệ thống đèn có thể hoạt động yếu, nhấp nháy hoặc nhanh hư hỏng. Đây cũng là nguyên nhân gây cháy thiết bị hoặc sụt áp toàn hệ thống chiếu sáng.

Yêu cầu về thiết bị đóng cắt và bảo vệ

Trong mỗi tủ điện chiếu sáng, cần lắp đặt đầy đủ các thiết bị đóng cắt và bảo vệ để phòng ngừa rủi ro. Các thiết bị tối thiểu bao gồm:

• Aptomat tổng: bảo vệ quá dòng toàn hệ thống
• CB nhánh: chia tải cho các cụm đèn riêng biệt
• Thiết bị chống giật RCCB hoặc ELCB
• Thiết bị cắt sét lan truyền nếu lắp ngoài trời
• Timer hoặc cảm biến ánh sáng để điều khiển đóng ngắt tự động

Những thiết bị này không chỉ giúp bảo vệ thiết bị đèn, mà còn đảm bảo an toàn cho hệ thống điện chiếu sáng công cộng trước các nguy cơ ngắn mạch, quá tải, rò điện hoặc sét đánh.

Những sai sót khi xác định nguồn cấp tủ điện

Đấu sai nguồn gây quá tải hoặc cháy thiết bị

Một trong những lỗi nghiêm trọng nhất là đấu sai nguồn cấp cho tủ điện chiếu sáng. Việc nối nhầm pha hoặc cấp sai điện áp định mức có thể gây ra:

• Quá tải dây dẫn, làm chảy cáp hoặc cháy tủ
• Hỏng toàn bộ đèn LED, ballast hoặc tụ điện bên trong hệ thống
• Tự ngắt liên tục tại CB khiến đèn không hoạt động ổn định

Lưu ý: luôn phải kiểm tra thông số nguồn cấp phù hợp với thiết bị tải, dùng đồng hồ đo điện để xác định đúng pha – trung tính – tiếp địa trước khi đóng điện.

Không kiểm tra tải điện trước khi kết nối

Không kiểm tra tải điện thực tế là sai lầm phổ biến trong thi công điện chiếu sáng. Nhiều kỹ sư chỉ dựa vào lý thuyết hoặc bản vẽ, dẫn đến:

• CB quá tải và nhảy liên tục
• Một số tuyến đèn không đủ sáng do sụt áp
• Tuổi thọ thiết bị giảm mạnh vì hoạt động không đúng công suất

Giải pháp chuẩn: dùng ampe kìm hoặc đồng hồ đo tải để xác định tổng công suất tiêu thụ thực tế, từ đó chọn aptomat, dây dẫn và nguồn cấp phù hợp.

Thiếu tiếp địa gây mất an toàn vận hành

Tiếp địa là yếu tố bắt buộc trong mọi tủ điện, đặc biệt là tủ chiếu sáng ngoài trời. Khi thiếu hoặc tiếp địa sai kỹ thuật, có thể xảy ra:

• Rò điện gây nguy hiểm cho người sử dụng
• Thiết bị điện bị hỏng do không có đường xả điện dư
• Dễ bị ảnh hưởng bởi sét lan truyền hoặc dòng dò

Tủ điện đạt chuẩn phải có:

• Cọc tiếp địa bằng đồng, nối bằng dây đồng ≥ 6mm²
• Điện trở tiếp đất < 10 ohm theo TCVN 4756
• Kiểm định định kỳ ít nhất 1 năm/lần với các tủ điện ngoài trời

Dù là đấu nối từ tủ tổng, trạm biến áp, hay từ nguồn năng lượng độc lập, mỗi tủ điện chiếu sáng đều yêu cầu sự tính toán kỹ lưỡng để phù hợp tải trọng và tiêu chuẩn kỹ thuật. Nắm chắc sơ đồ cấp điện và tránh những sai sót phổ biến sẽ giúp đảm bảo hệ thống chiếu sáng vận hành bền bỉ và an toàn lâu dài.